نهی از منکر (قرآن)نهی از منکر یکی از واجبات کفایی به معنای دور کردن و بازداشتن دیگران از کارهای قبیح است. در این مقاله آثار نهی از منکر با توجه به آیات قرآن معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۲ - آثار نهی از منکر ۲.۱ - ارزش‌گذاری ۲.۲ - از زمره صالحان ۲.۳ - از زمره مؤمنان ۲.۴ - امداد خدا ۲.۵ - بازداری از گناه ۲.۶ - برتری ۲.۷ - رحمت خدا ۲.۸ - رستگاری ۲.۹ - نجات از عذاب ۳ - احکام نهی از منکر ۳.۱ - وجوب تشکیل گروه ناهی منکر ۳.۲ - وجب نهی از منکر ۳.۳ - حرمت ترک نهیاز منکر ۳.۴ - وجوب نهی از منکر بر عالمان ۳.۵ - وظیفه همگانی ۳.۶ - واجب کفایی ۴ - اهمّیّت نهی از منکر ۴.۱ - تشکیل گروه ناهی از منکر ۴.۲ - از اصلی‌ترین ارزشها ۴.۳ - ملاکی برای شایستگی ۴.۴ - از مهمترین وظایف مؤمنین ۴.۵ - سفارش لقمان به فرزندش ۵ - پاداش نهی از منکر ۶ - پیشینه نهی از منکر ۶.۱ - تشریع در آیین اهل‌کتاب ۶.۲ - نهی از منکر قوم ثمود ۶.۳ - نهی از منکر توسط لقمان ۶.۴ - نهی از منکر اهل مدین ۶.۵ - نهی از منکر بنی‌اسرائیل ۶.۶ - نهی از منکر توسط موعظه‌گران ایله ۷ - تداوم نهی از منکر ۸ - ترک نهی از منکر ۸.۱ - ترک نهی از منکر بنی‌اسرائیل ۸.۲ - سرزنش دانشمندان اهل‌کتاب ۸.۳ - شریک جرم بودن ۸.۴ - قرار گرفتن در شمار ظالمان ۸.۵ - از عوامل فسق ۸.۶ - زشتی ترک نهی از منکر ۹ - کیفر ترک نهی از منکر ۹.۱ - لعن انبیاء ۹.۲ - هلاکت و عذاب الهی ۱۰ - تشکیلات نهی از منکر ۱۱ - حکومت و نهی از منکر ۱۲ - صبر در نهی از منکر ۱۳ - فلسفه نهی از منکر ۱۳.۱ - اعتذار و اتمام حجت ۱۳.۲ - تقواپیشگی جامعه ۱۳.۳ - ریشه‌کنی گناه ۱۳.۴ - پاک شدن زمین از فساد ۱۴ - عناوین مرتبط ۱۵ - پانویس ۱۶ - منبع ۱ - تعریف نهی از منکرهر كارى كه عقل صحيح و شرع به قبح آن حكم كند، منکر مى‌گويند و نهى از منكر بازداشتن ديگران است از آنچه عقلًا و شرعاً منكر شناخته مى‌شود. و در اصطلاح: منكر هر فعل زشت و قبيحى كه فاعل آن بدان شناخت داشته و يا بر آن راهنمايى شده باشد و نهى از منكر به واجب و مستحب تقسيم مى‌شود و وجوب آن کفایی مى‌باشد. در اين مدخل از مشتقّات مادّه «نهى» و «وعظ» و ظهور بعضى از آيات استفاده شده است. ۲ - آثار نهى از منكر۲.۱ - ارزشگذارىنهى از منكر، ملاك ارزش و شايستگى برخى اهل‌کتاب بر برخى ديگر: لَيْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّةٌ ... يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۲.۲ - از زمره صالحاننهى از منكرات، موجب قرار گرفتن در زمره صالحان: ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ. ۲.۳ - از زمره مؤمناننهى از منكر، زمينه قرار گرفتن انسان در زمره مؤمنان: ... الْمُؤْمِنِينَ .... وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ. ۲.۴ - امداد خدابرخوردارى جامعه اسلامی از حمایت و نصرت خدا، در گرو اعمال خيرى چون نهى از منكر: ... وَ لَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ... وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ. ۲.۵ - بازدارى از گناهنهى از منكر وسيله‌اى براى بازدارى مردم از گناهان: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ. ۲.۶ - برترىنهى از منكر، سبب برتری امّت اسلامى بر ساير امّتها: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ ... وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۲.۷ - رحمت خدانهى از منكر، سبب جلب رحمت خداوند: وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... أُولئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ .... ۲.۸ - رستگارىنهى از منكر، زمينه‌ساز فلاح و رستگاری جامعه مؤمنان: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. ۲.۹ - نجات از عذاب••• نهى از منكر، باعث نجات از عذاب الهی در امم پيشين: فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ. ••• جلوگيرى از فساد و منکرات، به وسيله دانشمندان و صاحبان قدرت، موجب نجات آنان: فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ ... مقصود از «اولوا بقيّة» صاحبان خرد، بهره‌مندان از فضل، دین و علم به شریعت است. ۳ - احكام نهى از منكر۳.۱ - وجوب تشکیل گروه ناهی منکروجوب تشكيل گروه و جماعت ناهی از منکر، در امّت اسلام: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۳.۲ - وجب نهی از منکروجوب نهى از منكر: ۱. وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. ۲. كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ ... وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۳. يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۴. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ ... وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۵. وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ. ۶. الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۷... وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۸. فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ .... ۹. إِنَّ اللَّهَ ... وَ يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ. ۱۰. يا بُنَيَ ... وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ. ۳.۳ - حرمت ترک نهیاز منکرحرمت ترك نهى از منكر: ۱. لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ. ۲. لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى لِسانِ داوُدَ وَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذلِكَ بِما عَصَوْا وَ كانُوا يَعْتَدُونَ كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ. ۳. الْمُنافِقُونَ وَ الْمُنافِقاتُ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنْكَرِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ ... إِنَّ الْمُنافِقِينَ هُمُ الْفاسِقُونَ. ۴. فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ. ۳.۴ - وجوب نهی از منکر بر عالمانوجوب نهى از منكر بر عالمان دین: ۱. لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ. ۲. فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ. ۳.۵ - وظیفه همگانینهى از منكر، از وظايف همگانى مردان و زنان با ایمان: وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۳.۶ - واجب کفایینهى از منكر، از واجبات کفایی بر امّت اسلام: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است: اين آيه بر وجوب امر به معروف و نهی از منکر دلالت دارد و بر طبق رأى بيشتر مفسّران «من» در «منكم» تبعيضيّه است و روايتى ديگر اين را تأييد مى‌كند. ۴ - اهمّيّت نهى از منكر۴.۱ - تشکیل گروه ناهی از منکرضرورت وجود گروهى از اهل ایمان، براى دعوت به خیر و نهى از منكر: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. ۴.۲ - از اصلى‌ترين ارزشهانهى از منكر، از اصلى‌ترين ارزشها: يا بُنَيَ ... وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ.«ذلك» اشاره به موارد مذكور در آيه از جمله نهى از منكر مى‌باشد. ۴.۳ - ملاکی برای شایستگینهى از منكر، ملاكى براى ارزش و شایستگی افراد: لَيْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّةٌ ... يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۴.۴ - از مهمترین وظایف مؤمنیننهى از منكر، از مهم‌ترين وظایف مؤمنان و بارزترين ويژگى جامعه اسلامی: ۱. وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۲. كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ ... وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۳. وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۴.۵ - سفارش لقمان به فرزندشلقمان، سفارش‌كننده فرزند خود به نهى از منكر و صبر بر ناملايمات در اين راه: يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ ... وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ. ۵ - پاداش نهى از منكربهشت، پاداش خداوند به مؤمنان ناهى از منكر: وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ... وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً .... ۶ - پيشينه نهى از منكر۶.۱ - تشریع در آیین اهلکتابتشريع نهى از منكر، در آيين اهل‌کتاب: لَيْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّةٌ .... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۶.۲ - نهی از منکر قوم ثمودنهى قوم ثمود از منكر بوسيله صالح پیامبر: قالُوا يا صالِحُ قَدْ كُنْتَ فِينا مَرْجُوًّا قَبْلَ هذا أَ تَنْهانا أَنْ نَعْبُدَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا وَ إِنَّنا لَفِي شَكٍّ مِمَّا تَدْعُونا إِلَيْهِ مُرِيبٍ. ۶.۳ - نهی از منکر توسط لقماننهى از منكر، فريضه‌اى مهم در دوران لقمان و از ديدگاه او: وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ ... يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ. ۶.۴ - نهی از منکر اهل مدینشعیب علیه‌السلام نهى‌كننده اهل مدین از منكر: قالُوا يا شُعَيْبُ أَ صَلاتُكَ تَأْمُرُكَ أَنْ نَتْرُكَ ما يَعْبُدُ آباؤُنا أَوْ أَنْ نَفْعَلَ فِي أَمْوالِنا ما نَشؤُا إِنَّكَ لَأَنْتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ قالَ يا قَوْمِ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ رَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقاً حَسَناً وَ ما أُرِيدُ أَنْ أُخالِفَكُمْ إِلى ما أَنْهاكُمْ عَنْهُ .... ۶.۵ - نهی از منکر بنیاسرائیلنهى از منكر داود و عیسی عليهماالسلام در بنی‌اسرائیل: لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى لِسانِ داوُدَ وَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذلِكَ بِما عَصَوْا وَ كانُوا يَعْتَدُونَ كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ. ۶.۶ - نهی از منکر توسط موعظه‌گران ایلهعذرداشتن در نزد پروردگار فلسفه تداوم نهى از منكر از سوى موعظه‌گران ایله: وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتِيهِمْ كَذلِكَ نَبْلُوهُمْ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباًشَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ. مقصود از «قرية» ايله مى‌باشد. ۷ - تداوم نهى از منكر••• نهى از منكر، وظيفه‌اى هميشگى و مداوم: ۱. وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۲. كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ ... وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۳. وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ ... وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ .... ۴. الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ... وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ .... ••• اميدوارى در تأثيرگذارى نهى از منكر هدف از استمرار از سوى مؤمنان صالح و عدالت‌پيشه ايله: وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْيَةِ الَّتِي كانَتْ حاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ يَعْدُونَ فِي السَّبْتِ إِذْ تَأْتِيهِمْ حِيتانُهُمْ يَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعاً وَ يَوْمَ لا يَسْبِتُونَ لا تَأْتِيهِمْ كَذلِكَ نَبْلُوهُمْ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً ... قالُوا ... وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ. ۸ - ترك نهى از منكر۸.۱ - ترک نهی از منکر بنیاسرائیلترك نهى از منكر و انجام دادن منكرات، از زشت‌ترين كارهاى بنى‌اسرائيل: لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ ... كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ. ۸.۲ - سرزنش دانشمندان اهلکتابسرزنش دانشمندان اهل‌كتاب از جانب خدا، به سبب ترك نهى از منكر: لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ. ۸.۳ - شریک جرم بودنترككنندگان نهى از منكر، شریک جرم گنهكاران و داراى سرنوشتى همسان با آنان: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ . آيه دلالت مى‌كند كه ملامت‌كنندگان ناهيان از منكر شريك در ظلم و فسق متجاوزان (از قانون) هستند. ۸.۴ - قرار گرفتن در شمار ظالمانترك نهى از منكر موجب قرار گرفتن در شمار ظالمان: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ. ۸.۵ - از عوامل فسقترك نهى از منكر از عوامل فسق: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ. ۸.۶ - زشتی ترک نهی از منکرزشت بودن ترك نهى از منكر، نزد خدا: ۱. لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ. ۲. كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ. ۹ - كيفر ترك نهى از منكر۹.۱ - لعن انبیاءترك نهى از منكر از سوى بنى‌اسرائيل، موجب لعن داود و مسیح عليهماالسلام به آنها: لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى لِسانِ داوُدَ وَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذلِكَ بِما عَصَوْا وَ كانُوا يَعْتَدُونَ كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ .... ۹.۲ - هلاکت و عذاب الهیترك نهى از منكر، موجب هلاکت و عقوبت الهی: ۱. وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ. ۲. فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ. ۱۰ - تشكيلات نهى از منكرضرورت ايجاد تشكيلات، براى تحقق فريضه نهى از منكر: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ . با توجّه به اينكه معناى «امّت» گروه داراى هدف يگانه است مى‌توان از آن استفاده كرد كه آمران به معروف و ناهيان از منكر بايد داراى تشكّل باشند. ۱۱ - حكومت و نهى از منكر••• نهى از منكر، از وظايف حاكمان معتقد به ربوبیّت خداوند: الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ .... الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ ... وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ .... ••• نهى از منكر، از وظايف حکومت اسلامی: وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. ۱۲ - صبر در نهى از منكرصبرپيشگى در نهى از منكر، و بردبارى در برابر پيامدهاى ناگوار آن، توصيه لقمان به فرزندش: يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ ... وَ انْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَكَ إِنَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ. ۱۳ - فلسفه نهى از منكر۱۳.۱ - اعتذار و اتمام حجتلزوم نهى از منكر، جهت اعتذار و رفع مسئوليّت و اتمام‌حجّت: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً ... قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ .... ۱۳.۲ - تقواپیشگی جامعهمنظور آراسته شدن جامعه به تقواپیشگی و دوری از گناهان فلسفه نهى از منكر: وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا ... وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ... أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ .... ۱۳.۳ - ریشه‌کنی گناهجلوگیری از گناه و ريشه‌كنى آن، از دلايل نهى از منكر: لَوْ لا يَنْهاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَ الْأَحْبارُ عَنْ قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَ أَكْلِهِمُ السُّحْتَ لَبِئْسَ ما كانُوا يَصْنَعُونَ. ۱۳.۴ - پاک شدن زمین از فسادپاك شدن زمین از فساد و تباهی، از علل نهى از منكر و بازداشتن مردمان از بديها: ۱. فَلَوْ لا كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا ما أُتْرِفُوا فِيهِ وَ كانُوا مُجْرِمِينَ. ۲. وَ ابْتَغِ فِيما آتاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ أَحْسِنْ كَما أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ. ۱۴ - عناوین مرتبطناهیان از منکر (قرآن) ۱۵ - پانویس۱۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۵۸۴، برگرفته از مقاله «نهی از منکر». رده‌های این صفحه : امر به معروف و نهی از منکر | موضوعات قرآنی
|